Hangisi ergen?

Ergenlik; ergene zor, onunla yaşamak zorunda kalana daha da zordur. Yetişkinler için çoktan unutulmuş karmaşık süreç... 

Düne kadar çocuk davranışları gösterirken birden büyüdüm durumları... “Aslan oğlum kocaman adam oldu.” söylemleri ile beslenen geçiş süreçleri ile hesapsız ve tutarsız davranışlar sarmalı...

Vücutta yaşanan biyolojik olgunlaşma ile hormonların verdiği inanılmaz itiş gücü... Direksiyonu olmayan 300 beygir, üstü açık araba gibi. Nereye gideceği belli değil, yakala yakalayabilirsen.

Akıl beyni terk etmiş, mantık yenilmiş. Duyguların öne çıktığı, saçma sapan birkaç yıl… 

Bu yıllarda ergenler tam anlamıyla ne oldum delisi olurlar ki evlerden ırak. Hayat ile ilgili neredeyse hiç deneyimi olmayan genç insanların bir deneyimle uzman olmuş hâlleri… 

Ne konuşmaya ne anlaşmaya imkân olmayan tartışmalar… Hayır, belki cevap vermeye yeltendin diyelim ama sende ne ondaki enerji var ne de ondaki kadar laf. 

Kızdığında onun gibi kapı çarpamazsın, daha evin taksiti bitmemiş. Elindekini yere atamazsın, yerine koyacağın başkası yok. Mide asidini kaynatıp kaynatıp oturursun…

O çocukken kurulan hayaller, yerini hayal kırıklıklarına terk eder. Onunla arkadaş olma hevesinin tükendiği dönemdir ergenlik dönemi. Çocuğunuz için siz artık hayır diyensinizdir, bu nedenle de arkadaşlık bitmiştir. Ona göre arkadaş, kendisine evet diyen, onu uçlara taşıyan, hafif asi ve sıra dışı olan, her şeyini onaylayandır.

Büyük topluluklar hâlinde yaşayan fillerin hiyerarşik bir düzenleri vardır. Herkes yerini bilir ve uyum içinde yaşar. Grup içindeki genç fillerin ergenlik dönemleri ise inanılmazdır. Hormonlarının etkisi altına girmiş ergen erkekler sürüdeki tüm filleri hedef alarak kimseye huzur vermezler. Normal şartlarda yanlarına yanaşamadıkları ve kendilerinden 4-5 misli büyük fillere hücum etmeleri, her türlü tacizde bulunmalarının görülmesi gerekir. Bu birkaç aylık dönemde yetişkin fillerin tümü kendilerine nasıl bir taciz olursa olsun sağa sola dönerek görmezden gelirler.

Filler bile “gençleriyle yüz göz” olmamayı öğrenmişler! Bence fillerden öğreneceğimiz çok şey var. 

Unutmayalım ki anne ve baba her zaman yerini bilmeli ve rolünü iyi ezberlemeli. Çocukluğunda hiç sorumluluk vermedikleri evlatlarına ergenlik dönemlerinde birden bire uyanıp sorumluluk vermeye çalışmak anlamlı değildir. 

Ders çalışma alışkanlığı edinmemiş ve zembereği boşalmış saat gibi hareket eden bir ergeni, bu döneminde Einstein yapmak imkânsızdır.

Hayvani dürtülerle şiddete merak sarma, kolayından üstünlük kurma ve büyüme çabalarını görmek ve ona da göstermek gerekir. 

Eğitim, serum gibi damla damla verilmelidir. Her yaş için de içeriği ayrı serum gerekir. Çocukluğunda hiç serum verilmemiş ergene, birden tüm serumları vermek mümkün olmadığı gibi tehlikelidir de.

Konuyu örneklemek ve açtıkça açmak çok mümkündür. Ancak çocukluk dönemini ideal şekilde geçirmiş ama ergenlik döneminde başka bir canlı gibi hareket etmeye başlayanlar için son söz.

Kırmızı çizgileri birlikte belirleyin.

Olması gerekenleri en sakin döneminde söyleyin ama nasihat etmeyin.

Bazen üç maymunu oynayın.

İzleyin.

Sağlıklı sürdürülebilir iletişim kurun.

Arkadaşlarını tanıyın ama yargılamayın. 

Yanlışları çatışmadan söyleyin.

Hayatın tercihlerle dolu olduğunu ve sonuçlarına katlanabileceği tercihlere yönelmesini anlatın.

Sabredin.

Ne olursa olsun sizi model aldığını aklınızdan çıkartmayın.

Asla bir ergenle konuştuğunuzu ve ergenliğin bir süreç olduğunu unutarak siz de ergen gibi davranmayın.

Siz bir ergenle baş edemezken, yüzlerce ergenle ilgilenerek onların eğitim öğretimini üstlenen öğretmenlerin söylediklerine önem vererek onlarla birlikte hareket edin.

Ömer Orhan