Öğretmenlerin de ödevi var

Ev ödevi, ara tatil ödevi, sömestr ödevi, yaz tatili ödevi, en önemlisi ve en değerlisi ancak üzerinde en az konuşulanı “ödev hazırlama ödevi”. Ödev hazırlamayı incelemeden önce bilinen hâliyle öğrenci ödevlerini gözden geçirelim…

Her eğitim-öğretim yılı başında, her dönem sonunda ve tatiller öncesinde ödev konusu tartışmaya açılıyor. Beklentiler çok yüksek ama ne veren razı, ne alan razı…

Ödev gerekli midir? 

Kimi okul ödev vermemekle “övünürken”, kimisi de kontrolsüz, gerçek dışı ve iyi hazırlanmamış ödevlerle ödevi amaç hâline getirerek öğrencinin düşünmesini yok ediyor.

Bazı anne babalar, iyi eğitimin ödevlere bağlı olduğunu düşünürken, bazıları ödevlerin abartılmaması gerektiğini, bir kısmı ise ödevlerin anlamlı olmadığını savunuyor.

Hangisi doğru? Kim haklı?

Nasreddin Hoca’nın dediği gibi “Sen de haklısın!”. Herkesin haklılık payı var ama nereden baktığınıza bağlı. Sorun, genelde ödev konusuna sığ bakılıyor olması.

Öğrenen kişinin öğrendiği konuyu pekiştirmesi için tekrarın gerekliliği kabul edilebilir. Bu anlamda zihinsel bir aktivite şart! Ödevler zihni ne kadar harekete geçiriyor bilmem ama bildiğim şey ödevin niceliğinden çok niteliğinin önemli olduğu.

Ödevin ne amaçla verildiğine iyi bakmak lazım. “Öğrenmek amaçlı” üst başlığında olduğuna hiç şüphe yok ne var ki öğrenilen bilginin kalıcı olması için ciddi anlamda yapılandırılması gerekiyor. Yapılandırılmamış bilgi istenildiği kadar ödevlerle tekrar edilsin, kısa süreli öğrenme gerçekleştiği sürece unutulmaya mahkûmdur.

Ben, ödevi yapandan çok verenin dikkatli olması gerektiğini düşünüyorum. Yani öğretmenler ödev vermeden önce şu soruların yanıtlarını vermelidir.

Öğrencilerin hazır bulunurluklarını nasıl anlayabilirim?

Farklı öğrenme biçimlerine sahip öğrencilere hitap edecek ödevleri nasıl hazırlamalıyım?

Öğrencilerin ilgisini çekecek ve yoğun zihinsel aktivite sağlayacak ödev nasıl hazırlanır?

Her öğrenciye aynı ödevi vermek yerine öğrencileri gruplamalı hatta her öğrenci için ayrı ödevler mi hazırlamalıyım?

Öğrencilerin becerilerini geliştirmek için ödevleri nasıl tasarlamalıyım?

Meraklarını tetikleyerek, öğrencilerin hedeflenen kazanımların ötesine geçmesini nasıl sağlayabilirim?

Disiplinler arası etkileşimi gerekli kılacak bir ödevi nasıl hazırlayabilirim?

Ödevi bir ceza veya ödül olmaktan nasıl çıkartabilirim?

Ödev vermeden önce öğrencileri nasıl hazırlamalıyım?

Öğrencilerin ödev süreçlerine dâhil ve onlara bu süreçlerde kılavuz olabilir miyim?

Ödev süreçlerinin etkinliği ve verimliliğini nasıl izleyebilirim?

Ödevlerin değerlendirilmesinde nasıl bir yol, yöntem izlemeliyim?

Ben sorumluluk duygusu almış herkesin birçok ödevinin olduğunu ve bu ödevleri de kabul ettiğini düşünüyorum. Zaten sorunumuz sorumluluklarının farkında olmayan insanlara verilen ödevlerin ne olduğu ve ödev verenler değil mi? 

Sürdürülebilir ve tam öğrenmeyi sağlamak için ödevlerin yapılandırılması şart. Ancak yamalı bohçaya dönmüş olan eğitim-öğretim sistemi ters yüz edilmediği sürece ödev konusu bitmez. Elbette fatura da her zaman öğrenciye kesilir. Ne yazık!

Ömer ORHAN