Grisiz bir öğretmen?..

Işık olmazsa renk de olmaz.

Renk, “ışıktır”.

Temel olarak renkler ana renkler ve ara renkler olarak ikiye ayrılır.

Ana renkler; sarı, kırmızı ve mavi,

Ara renkler; turuncu, yeşil ve mordur.

Kırmızı, turuncu ve sarı sıcak, mavi ve yeşil soğuk, mor ise sıcak renkler içinde soğuk, soğuk renkler içinde sıcak göründüğü için ılık renk olarak kabul edilebilir.

Renklerin birbiriyle karıştırılması ve içerisine beyaz veya siyah eklenmesiyle birçok farklı renk ve ton elde edilir.

Temel sanat eğitiminde kara kalem ve kömür kalemle (füzen) yapılan tonlama çalışmalarında beyazdan siyaha kadar olabildiğince çok ara değer gösterilmeye çaba gösterilir. Bu değerlere gri denir.

Siyahla beyazın karışımından elde edilen gri içerisine farklı renkler katarak daha “renkli” griler de elde edilebilir.

Formun gerçek yapısını gösterebilmek için ışığın geliş yönüne göre gölge -tonlama- çalışması yapılarak grilerle boyanır. Etrafımıza baktığımızda hava şartları ve ışık durumunun maddelerin üzerinde farklı renkler ve tonlar yarattığını görürüz. Objelerin sahip oldukları renkler şartlara göre değişebilir. Diğer objelerin renkleri üzerine yansıyabilir veya sahip olduğu rengin en açık tonundan en koyu tonuna varan renk değerleri ile bezenebilir.

Doğayı böylesine muhteşem kılan, ana renklerin patlamasını, ışıldamasını sağlayan ve onları öne çıkaran işte bu ara renkler ve grilerdir.

Griler uyumlu geçişleri sağlar… 

Yaşam uyum ve denge üzerine kuruludur. Zamana, şartlara, bakış açısına, önceliklere, bilgi birikimine, deneyime, sağlık durumu ve daha birçok etkene göre yanıtlar, tercihler ve doğrular değişebilir.

Kimilerine göre ise: “Hayır, efendim ben değişmem de değiştirmem de!”

Aman ne marifet!

Bu marifetiyle gurur duyanlar acaba diyalektik felsefeyi hiç duymuş mudur? 

Sanmam… Duysalardı, Heraklitos’un MÖ 550’li yıllarda “Değişmeyen tek şey değişimin kendisidir.” dediğini bilir ve bir kez daha düşünürlerdi.

Evet, marifet önemli elbette ancak insan, hayatı boyunca başaracağı birkaç şeye karşılık başaramayacağı birçok şey olacağını da unutmamalıdır.

Kararlı olmakla sabit fikirli olmak arasında ciddi bir fark vardır. İşte asıl marifet bu ayrımı anlayabilmek ve ona göre davranabilmektir.

“Çok bilen çok yanılır.” diye boşuna mı söylemişler?.. Belli ki bazıları için boşuna söylemişler çünkü bilmek istemeyenler için ne karşısındakinin ne de ataların sözlerinin anlam ifade etmediği ortada.

MÖ 400’lü yıllarda Sokrates “Bildiğim tek şey hiçbir şey bilmediğimdir.” derken bilge olmanın mütevazı bir duruş gerektirdiğini öyle güzel örneklemiş ki 2500 yıldır üstüne söz yok! Ama anlaşılan o ki 2500 yılda yetişmiş “sözü olmayan bilge” çok! 

Grileri görebilmek ve kabul edebilmek için sanatçı veya bilgi sahibi olmak gerekmiyor. Bu kişilik meselesi… 

Bunun meslekle, zenginlikle, öğrenim derecesi ile ilişkili olmadığını biliyorum. Her meslek grubunun sabit fikirlilerinin etkisinin farklı olduğunu düşünüyorum.

Yani sabit fikirli bir bankacı ve öğretmen karşılaştırılamaz. Sabit fikirli öğretmen, tabiri caizse “parça tesirlidir”. Etki alanı çok daha geniştir ve davranışının sonuçları hemen gözlenemediği gibi kestirilemez de…

Sanırım “bomba” gibi öğretmen buna deniyor. 

Oysa öğretmen patlamaz da patlatmaz da… O, olasılıkların varlığını bilen, birleştirici, bütünleştirici ve hoşgörülü olmalıdır. Formasyonu bunu gerektirir; ancak bizde öğretmenler öğrenciyken formasyonu nasıl uyguladığından çok o dersten aldığı nota bakıldığından ileride nasıl bir “bomba” olacağı da asla bilinmez.

İnsanların renkleri vardır ve toplum palet gibidir. Ancak çocukların tamamı birbirinden farklı değerlerde gridir. Ergen olduklarında siyah-beyaz gibi davransalar da o dönemde griliklerini sürdürürler ve büyüdükçe renklenirler. 

Dolayısıyla grileri göremeyen bir öğretmen, henüz renk sahibi olmayan öğrencilerini nasıl anlayabilir?..  

Öğretmenlik, bilgiye sahip olmaktan ziyade ona ulaşma yollarını bilmeyi, açık fikirli, saygı ve sevgi dolu olmayı gerektirir. Biraz da sanatçı ruhlu ve elbette entelektüel... Hayattaki tüm renkleri ve değerleri görebilmek için…

Öğretmenlik, yürek gerektirir.

Renkleri bilmeyen birinden ressam olmasını beklemeyeceğiniz gibi sabit fikirli birinden de öğretmen olmasını bekleyemezsiniz.

Ömer Orhan